Tam altı kez Doğu yolculuğuna çıkan, iki kez de İstanbul’a gelen Tavernier, Doğu üzerine defalarca tekrar baskısı yapılmış, en güzel seyahatnameleri kaleme almıştır. Müzayedemizde sunduğumuz bu kitap, bu ünlü seyyahın basılan ilk eseri olma özelliğini taşır.

Tavernier’in anlatısında Divan-ı Hümayun, arz odası, saray hastanesi, küçük ahırlar, mutfaklar, hadımağaların ve içoğlanlarının koğuşları, hamamlar, hazine dairesi, kiler, doğancıbaşının koğuşu, hasoda, harem dairesi ve hasbahçe hakkında çok ayrıntılı bilgi vardır. Tavernier, anlatılarını, Topkapı Sarayı’nda içoğlanlığı yapmış iki kişiden dinlediklerine dayandırmıştır: Sarayda elli yıldan fazla içoğlanlığı yapıp hazinedarbaşılığa kadar yükseldikten sonra, gözden düşerek Bursa’ya sürgün edilip oradan Hindistan’a kaçtığını söyleyen Sicilyalı bir devşirme ile yine sarayda on beş yıl içoğlanlığı yapmış bir Parisli... Ama herhalde eski içoğlanlarından dinlediklerinin yeterli olmayacağı düşüncesiyle, Fransa elçisi Marcheville’in, İstanbul’da huzura kabulü sırasında maiyetine katılarak saraya girmiş ve saraydaki yaşamı gözlemleyebilmiştir. 

Atabey 1199, Blackmer 1630

Osmanlı´nın 2. Viyana kuşatmasını anlatan, çizimleriyle ünlü Almanca eser... Savaşın bütün safhalarını, önemli şahsiyetleri, mekanları ve manzaraları gösteren planşlarla zengin bir görsel şölen...

2. Viyana kuşatmasının 200. yıldönümünde Avusturya-Macaristan İmparatorluğunda basılan ve de 110 adet gravür harita içeren bir "Ein Osterreiches Gedenbuch" (anma) kitabıdır.

Akdeniz´deki takımadaların ve adaların doğru şekilde haritalanması, konumlarının bilinmesi, coğrafya ve kültürlerinin tanınması için hazırlanan Felemenkçe eser. Özellikle Kıbrıs, Rodos ve Girit gibi adalara dair görselleri ve anlatımıyla tanınan, ticarette ve denizcilikte de zamanının kaynak metinlerinden kabul edilmiştir.

Humbaracı Ahmet Paşa (1675-1747) Osmanlı ordusunun ıslahı için çalışmalar yapan Fransız askerdir. İspanya Veraset Savaşları'nda ün kazanan ve XIV. Louis ile arası açılınca Avusturya'ya kaçan Comte de Bonneval, Prens Eugen'in ordusunda Fransa'ya ve Osmanlı İmparatorluğu'na karşı savaştı. Prensle arası bozulunca 1729 yılında Osmanlı İmparatorluğu'na sığındı ve Ahmet adını aldı. Sadrazam Topal Osman Paşa tarafından Humbaracı Ocağı'nı düzene sokmakla görevlendirildi. Humbaracı Ocağı, Osmanlı askerî teşkilatında humbara (demir veya tunçtan dökülmüş el bombası) yapan ve kullanan sınıfın bağlı olduğu ocaktır Burada ilk topçu okulunu kuran Ahmet Paşa, topçu subaylarına matematik dersleri verdi. Sadrazam Hekimoğlu Ali Paşa zamanında Beylerbeyi rütbesini aldı. Asıl görevi humbaracıları Batı usullerine göre yetiştirmek olmasına rağmen, devletin dış münasebetleri ile görevlendirildi. Katıldığı 1736 Seferi'nde Yeğen Mehmed Paşa'yla birlikte Avusturya'ya karşı savaştı. Sefer dönüşü gözden düşen Ahmet Paşa, Kastamonu'ya sürgün edildi. 1747'de İstanbul'da öldü. Ölümünden sonra, kurduğu askerî mühendislik okulu tutucu yeniçerilerin muhalefeti nedeniyle kapatıldı. Galata Mevlevihanesi Mezarlığı'nda gömülüdür.

Müzayede sunduğumuz kitap, yazarın Türkiye hatıralarının, bağımsız olarak yayımlanan üçüncü bölümünü içermektedir. Hatıraların bu bölümü, ilk olarak bu baskıda yayınlanmıştır; önceki baskılarda mevcut değildir. 

Atabey 129, Blackmer 162 (1738 baskısı)...

Bugün, ünü dünyaya yayılmış birçok antik yerleşimin 1700’lerdeki durumunu gözler önüne seren istisnai bir eser... Bu kitap, Antik dönemin ünlü tarihçisi Chandler’ın  Society of Dilettanti (Dilettanti Cemiyeti) hesabına Küçük Asya ve Yunanistan’da yapmış olduğu seyahatleri, 1764, 1765 ve 1766 yıllarında Osmanlı topraklarında yapmış olduğu seyahatleri kapsayan ünlü seyahatnamesidir. Bu seyahatler sırasında Chandler’in bir görevi de Oxford Üniversitesi için antik ve arkeolojik eserler toplamaktır. Anadolu, Yunanistan ve Ege Adalarının tarihi topoğrafyası, antik yerleşimleri ve arkeolojik kalıntıları yanında o günkü sosyal yaşamı da yansıtan çok değerli bilgiler içeren bu kitap, Choiseul-Gouffier gibi birçok ünlü gezgin ve araştırmacının eserine altyapı oluşturmuştur. Eser, ayrıntılı haritaları ve yerleşim yeri krokileriyle arkeologların hâlen başvuru kaynağı olarak kullandığı bir metindir. 1 katlanır harita ve 6 tam sayfa haritasıyla, deri sırtlı dönem cildi içinde...

Atabey 215, Blackmer 318...

François Charles Hugues Laurent Pouqueville'in "Mora, İstanbul ve Arnavutluk'a Yolculuk" adlı eseri, Fransız ordu görevlilerinin Osmanlı topraklarındaki tutukluluk anılarından oluşur.

Mora başlıklı 1. cilt, 1798 Kasım ayı başında yazar ve beraberindekilerin İskenderiye Limanı'ndan ayrılmalarından üç hafta sonra Trabluslu “korsanların” gemilerine el koymasıyla başlamaktadır. Osmanlı yerel mülki amirine teslim edilen savaş esirleri, Anadolu üzerinden İstanbul Yedikule Zindanı’na nakledilir. Yayınevi notunda, söz konusu cildin, Peloponez bölgesi hakkında o güne kadar yapılmış olan en kapsamlı çalışma olduğu belirtilmektedir.

“İstanbul” başlıklı 2. cilt ise, Pouqueville'in Yedikule Zindanı’na nakledildikten sonra burada geçirdiği iki senelik dönemi kapsamaktadır. Bu cilt, yazarın serbest bırakıldıktan sonra gemiyle İstanbul'dan ayrılmasıyla son bulmaktadır.

3. ciltte ise Korfu açıklarında kalan savaş esirlerinin serüvenleri anlatılmaktadır. “Arnavutluk” başlıklı bu cilt, Mora Yarımadası'nın kuzeybatı kıyısında, Osmanlı döneminde Karlı-ili olarak adlandırılan bölgeyi kapsamaktadır.

Eseri oluşturan her cildin başında, içeriğine uygun olarak bir berberi kaptan, Yedikule Hisarı ve bir Arnavut askeri çizimi bulunmaktadır. Ayrıca üçüncü cildin başında Fransa Dışişleri Bakanlığı Coğrafya uzmanı Barbié du Bocage tarafından kaleme alınmış Epir Bölgesinin kısa bir tarihi ve Yanya şehir haritası ile ikinci ciltte Tripoliçe bölge haritası yer almaktadır. Birinci cildin sonunda Mora'daki Magne bölgesini içeren onbeş sayfalık metinden bağımsız bir bölüm, üçüncü cildin sonunda ise dizin ve sözlük bulunmaktadır.

Blackmer 1344, Atabey 988

Georges Bernard Depping (1784-1853) Alman-Fransız tarihçi ve yazardır.

Ortaçağda “tüccar” kültürel alışverişin en önemli etkeni olarak kabul edilir. Doğu ile batı arasında gidip gelen tüccarlar, sadece ticari emtia taşımakla kalmamış aynı zamanda uygarlığın da en önemli taşıyıcıları olmuşlardır. Haçlı Seferleri başlamadan önceki dönemde Doğu’ya nadir de olsa İtalyan tüccarları olan Venedik, Ceneviz ve Pisalıların gidip geldikleri bilinmektedir. Bu ticaret Batı’da az bulunan Doğu’nun lüks ürünlerinin taşınması şeklinde gerçekleşmiş ve Batı toplumu içerisinde sadece burjuvaların satın alabildiği Doğu ürünleri konusunda merak uyanmıştır. Müzayedeye sunduğumuz bu kitap, Haçlı seferlerinden Amerikan kolonilerine kadar olan tarih diliminde Avrupa ve Doğu arasındaki ticarete ışık tutmaktadır.

Döneminin sırtı tümsekli deri, kapakları armalı bez, yan sayfaları ebrulu ciltlerinde...

Bir kadın şairin zarif anlatımı ve usta bir ressamın gravürleri eşliğinde 1800´lerin İstanbul´una yolculuk... 1836 yılında İstanbul´a gelerek burada dokuz ay yaşayan İngiliz şair, romancı, tarihçi ve gezgin Julia Pardoe, kendisini büyüleyen "Sultanlar Şehri” İstanbul’a duyduğu hayranlığı, seyahatnamesinde şöyle dile getiriyor: "İstanbul, doğanın başına yerleştirilen taçta en parlak mücevherlerden biri..." Yayımlandığı ilk günden bu yana, İstanbul seyahatnameleri arasında seçkin bir yeri olan kitapta, W. H. Bartlett´ın 87 adet çelik baskı gravürü yer alıyor. Döneminin, tümüyle deri, sayfa kenarları yaldızlı, son derece şık ve yüksek kondisyonlu cildi içinde...

Atabey 922, Blackmer 1254...

Osmanlı tarihi üzerine bir el kitabı niteliğinde olan iki ciltlik bu eser, Osmanlı tarihçilerinin en ünlülerinden olan Hammer'in eserinden yararlanarak oluşturulmuştur.

Döneminin ön yüzü armalı deri ciltlerinde...

İrlandalı şairin Grek tarihi ve kültürü ağırlıklı olarak yazdığı Osmanlı Devleti ve Yunan Krallığı seyahatnamesi... Eserin 1. cildi Yunanistan’a, 2. cildi de Türkiye’ye ayrılmıştır.

Atabey 348, Blackmer 481.

Kilikya, Anadolu’nun Alanya’dan başlayıp, doğuda Kinet Höyük’te son bulan, kuzeyden de Toros dağlarıyla çevrili alanı kapsayan antik bir bölgedir. Burası Tarsuslu Pavlus olarak da bilinen ve Pavlik Kiliselerinin kurucusu Hristiyan Misyoner Aziz Paul’un doğum yeri olması sebebiyle de ayrı bir öneme sahiptir. Kitap 2 ana bölümden oluşmaktadır. Yazar 1. bölümde Kilikya’nın tarihini Hristiyanlık öncesi devirden alıp Tanzimat sonrası döneme kadar getirmektedir. Tarsus’tan Antakya’ya kadar tüm bölgenin tarihini arkeolojisi ile birikte ele alan Barker zaman zaman mitolojik bilgilere de başvurmaktadır. 2. bölüm bölge halklarının Hristiyanlık öncesi devirde taptıkları tanrı heykelciklerini ve tapınma biçimlerini ele almaktadır. Bölgenin flora ve faunası ile ilgili bilgiler de bu bölümde sunulmaktadır. Kitaptaki 27 x 31 cm ebadındaki Map of Cilicia and the north of Syria başlıklı haritada Kilikya ve çevresi (Akdeniz, İç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinin bir bölümü) gösterilmektedir. Künye sayfası önünde pelür kağıdı ile korunmuş 1 gravür, metin içinde resimler, metin dışında 1 katlanır harita ve indeks içermektedir.

Blackmer 78, Atabey 61.

Fransız jeolog ve antikacı Jacques Boucher de Crèvecœur de Perthes (1788-1868), bu eserinde 1853 yılı yaz aylarında İtalya, Sicilya ve Yunanistan üzerinden İzmir ve İstanbul’a yaptığı seyahati anlatmaktadır. İstanbul kitapta özellikle önemli yer tutar. Yazar; Boğaz'da bir hamam, Camiler, Hipodrom, Konstantinopolis Sokakları, Kadınları, Köpekleri, Türk Evlerinin İç Mekanı, Kayıklar, Surların Etrafında Gezinti, Ayasofya, Dervişler, Türk Hamamları, Kadıköy, Tabanca Atışı, Babıali, Prens Adaları'na Yürüyüş, Bir Talihsizlik, Sultan, Asya'nın Tatlı Suları, Türkler ve Yaşamları gibi başlıklar altında gözlemlerini aktarırıken döneme ait son derece önemli bilgiler verir.

"Turna, balıkçıl ve leyleklerin yaşadığı, adacıklarla dolu iki nehrin ağzına varıyoruz. Bu nehirlere eskiden Cydaris ve Barbyzes deniyordu. Bugün isimlerini bile kaybetmiş durumdalar; artık bunlardan hiçbiri yok. Kiaat-Khana ve Ali-Beï-Keuï'nin isimleriyle anılıyorlar; bunlara 'nehir' anlamına gelen 'souïou' kelimesi ekleniyor. Eski isimlerini korusalardı daha iyi olurdu ancak Türkler her şeyi, hatta isimleri bile kaybettiler, nasıl koruyacaklarını bilmiyorlar."

Yüzyıllar boyunca kitap ve kitapçılık üzerine dile getirilmiş düşüncelerin derlendiği bir eser... 

Türk düşünce dünyasını da önemli ölçüde etkilemiş bir düşünür olan Fransız sosyolog ve antropolog Gustave Le Bon'un Arap uygarlığına dair kapsamlı çalışması... Döneminin deri sırtlı, çok şık cildi içinde...

Fransız edebiyatında Alexandre Dumas'nın gayrimeşru oğlu olarak bilinen ve bu nedenle de Alexandre Dumas "Fils (oğul)" adıyla tanınan yazar, Türkçeye de çevrilen başyapıtı Kamelyalı Kadın adlı romanıyla tüm dünyada yaygın bir ün kazanmıştır. 

Diğer baskılarda ayrı olan cilt halinde olan atlasın gravürleri bu takımda eserin içindedir.

Sanat tarihçisi Robert L. van Nice tarafından 1931 senesinde başlanıp 30 senede tamamlanan, Ayasofya'nın rölövelerini içeren 25 adet levhadan oluşan albümdür. Robert L. van Nice, otuz yıllık süre içerisinde bütün mesaisini bu çalışmaya ayırmış ve çok detaylı bir çizim ortaya koymuştur, öyle ki taşlardaki kırıklar ve çatlakları dahi göstermiştir. Satışa sunduğumuz albüm 25 adet levhadan ayrı numaralandırılmamış Ayasofya Cami'nin dışardan göründüğü büyük boy bir resmini içermektedir. Albüm numaralandırılışında 28 adet levhadan ibaret görünse de, yayımlandığı dönemde 5, 6 ve 7 numaralı levhaların ikinci fasikülünde verilecekleri ilan edilmiştir.