Osmanlı’da çeşitli devlet kademelerinde görev yapmış Hacı İzzet Efendi’nin kaleme aldığı Çay Risalesi. Osmanlı devrinde yazılan kitap; çayın doğuşu, yetiştiği coğrafyalar, faydaları, çay çeşitleri, çayın pişirme yöntemleri hakkında birçok bilgiyi okuyucuya sunuyor. Çay Risalesi, çayın isim anlamından nerelerde bulunduğuna, yetiştirilmesinden kesimine, kullanım yöntemlerinden servisine kadar çay ile ilgili pek çok konuya değinmiş bir eser. Kitapta çok detaylı bir çay tarihçesi mevcut değil. Daha çok çay ile ilgili farklı görüşlere, tür ve kullanımına değinilmiş. Kitap sadece yazarın notlarından oluşmamakla birlikte; yazıldığı döneme ve daha eski dönemlere ait geneli Farsça birkaç kaynak kitap kullanırken, yazarın referans aldığı Avrupalı ve Türk doktorların da görüşleri aktarılıyor.

Kitap, referans alınan tercüme metinlerle beraber çayın ilk olarak Çin, Nepal, Hindistan gibi bölgelerde bulunduğunu belirtiyor. Buradan dünyaya yayılan çay, ilk olarak şifa niyetine yani tıbbi anlamda kullanılıyor. Bu nedenle çaya verilen önemin arttığı dönemler olmuş. Özellikle çay yapraklarının ilk hasadından elde edilen çay önemli kişilere hediye olarak verilirmiş. Şifa için kullanılmaya alışılan çay, günlük tüketime geçince bazı yerel bölgelerde çayın aşırı tüketimini zarar olarak kabul eden görüşler doğmuş. Aynı dönemde Afganistan taraflarında fazla yeşil çay kullanımının insanlar üzerinde kötü etki bıraktığına dair metinler bile yazılmış. İzzet Efendi ise kitabında bu durumun çay ile ilgili değil, yaşadıkları doğa ile ilgili olduğunu belirtip genelleme yapılamayacağını vurgulamış. Bu tür farklı görüşlere yer verildiği gibi çayın şifa ya da günlük için kullanılan ya da farklı aromalar eklenerek yapılan tariflerine de yer verilmiş.