Divan şairi Sünbülzâde Vehbî tarafından, Sadrazam Halil Hamid Paşa´nın iki oğlu için kaleme alınmış ve değişik vezinlerde 58 kıtadan oluşan manzum bir Farsça-Türkçe sözlüktür. Eser, önceki sözlüklerde bulunmayan Farsça kelimelere yer verdiği için çok tutulmuş ve okullarda okutulmuştur.
Çeşitli illerde mutasarrıflık ve valilik yapan Mehmed Ali Ayni, başarılı memuriyet hayatı yanında, yazdığı ve tercüme ettiği kitaplar, açtırdığı okullarla ilim ve kültürün ülkenin en uzak köşelerine kadar yayılmasında da katkı sahibidir.
İranlı alim ve filozof Ömer Hayyam; astronomi, fizik ve tıpla ilgilenmiş, müzikle uğraşmış; özellikle cebir ve analitik geometrinin gelişimine önemli katkılar sağlamıştır. Tüm bu özelliklerinin üzerinde Hayyam´a asıl şöhretini sağlayan ve pek çok dile çevrilerek dünyaca tanınırlık kazandıran eseri, rubaileri olmuştur.
Fihrist kısmında ayrık sayfa mevcuttur.
Sadi Şîrazi´nin ünlü Farsça eseri Gülistân, çoğunlukla günlük hayatta karşılaşılan olaylar dikkate alınarak ahlaki ve edebi sonuçlar çıkarılabilen hikâye ve nüktelerle süslenmiş; Farsça ve Arapça şiirlerin yanı sıra ayet, hadis ve atasözlerine de yer vermiştir. Bu önemli eseri şerh eden Boşnak asıllı Osmanlı âlimi ve şarihi Sûdi Efendi ise özellikle Fars dili ve edebiyatı konusunda döneminin başarılı âlimlerinden biri olup Arapça ve Türkçeden de eserler tercüme etmiş ve İbrahim Paşa Sarayı´ndaki Gılman-ı Hassa´ya hocalık yapmıştır.
"Kimya-yı uzvînin en yeni nazariyatıyla birçok mevadd-ı uzviyenin usul-i muayene ve tahlilini ve sanat ve ziraat ve ticaret ve fevaid-i beytiyyeye müteallik mebahis-i nafiayı muhtevidir."
Celvetî şeyhi müfessir şair İsmail Hakkı Bursevi, şeyhi Osman Fazlı´nın yanı sıra İbn Arabi, Mevlana Celaleddin Rûmi, Sadreddin Konevî ve Aziz Mahmud Hüdayi´den oldukça etkilenmiş ve Türkçe-Arapça 100´den fazla eser kaleme almıştır. Bir-iki istisna dışında hemen tüm tasavvufi çevrelerde geniş kabul görmüş, birçok eseri basılarak yaygın biçimde okunmuş olan Bursevi´nin tefsir ilmine katkı sağlamak üzere 1117 yılında tamamladığı bu eseri ise mevizaya [vaaz-nasihat] ağırlık verdiğinden sonraki dönemlerde meviza türü için önemli bir kaynak olmuştur.
1. cildin 373 ilâ 376. sayfaları eksiktir. Ciltleri ve bazı sayfaları yıpranmış ve üzeri yazılıdır.