1. Tercüme-i Sıhah-ı Cevherî (Lugat-ı
Vankulu)
2. Tuhfetü'l-kibar fi esfari’l-bihar
3. Tercüme-i tarih-i seyyah
4. Hadis-i nev (Tarih-, Hind-i Garbî)
5. Tarih-i Timur
6. Tarih-i Mısri’l-kadim – Tarih-i
Mısri’l-cedid
7. Gülşen-i hulefa
8. Grammaire Turque
9. Usûlü'l-hikem fi nizami’l-ümem,
10.Füyuzat-ı mıknatısiye
11.Kitab-ı Cihannüma
12.Takvimü’t-tevarih,
13.Tarih-i Naima
14.Tarih-i Raşid
15.Tarih-i Çelebizâde
16.Ahval-i gazevat der diyar-ı Bosna
17.Nevalü'l-fudala ve lisanü'l-acem (Ferheng-i
Şuurî)
18.Tercüme-i Sıhah-ı Cevherî (2.
tab’ı)
19.Tarih-i Samî ve Şakir ve Subhî
20.Tarih-i İzzî
21.el-Fevaidü'ş-şafiye ala irabi’l-kafiye
*Detaylı açıklamalara ulaşmak için lütfen tıklayınız.
1.
Tercüme-i Sıhah-ı Cevherî (2 cilt takım), Ebu Nasr İsmail b.
Hammad el-Cevherî, Mütercim: Mehmed b. Mustafa el-Vanî, 1141 (1729), Darü’t-Tıbaati’l-Mamure
(İbrahim Müteferrika Matbaası), 1. cilt: 666 sayfa, 2. cilt: 756 sayfa, 33x22
cm…
“Vankulu Lugatı” ya da “Lugat-ı Vankulı” ismiyle meşhur olan
bu eser, Ebu Nasr İsmail b. Hammad el-Cevherî’nin “Tacü’l-Luga ve
Sıhahu’l-Arabiyye” adıyla da bilinen Arapça sözlüğünün Türkçe tercümesidir. İbrahim
Müteferrika matbaasında basılan ilk eserdir.
Orijinal kitabın sonundaki 11 sayfalık eserin fihristi ile “hata-sevab
cedveli” eksiktir.
2.
Tuhfetü'l-kibar fi esfari’l-bihar, Kâtib Çelebi, 1141 (1729),
Darü’t-Tıbaati’l-Mamure (İbrahim Müteferrika Matbaası), 75 yaprak, 4 harita, 1
şekil, 27x19 cm…
1000 adet basılan ve 1645’te başlayan Girit Seferi
münasebetiyle kaleme alınan bu eserde 1656 yılına kadar gelen Osmanlı deniz
savaşları anlatılmıştır.
Orijinal kitabın baş tarafındaki, eserin dibace yazısı ile
İbrahim Müteferrika’nın Sultan III. Ahmed’e ithaf yazısı ve muhtelif şahıslara
ait takriz yazılarını muhtevi ilk üç yaprağı eksiktir.
3.
Tercüme-i tarih-i seyyah der zuhur ağvaniyan ve sebeb-i
inhidam-ı Devlet-i Şahan-ı Safeviyan, Krusinski, Mütercim: İbrahim Müteferrika,
1142 (1729), Darü’t-Tıbaati’l-Mamure (İbrahim Müteferrika Matbaası), 97 yaprak,
21,5x15 cm…
Isfahan’ın kuşatılması, Safevi Şah Hüseyin’in esir alınması gibi
tarihi olayları konu alan ve 1200 adet basılan eser, Judasz Tadeusz Krusinski
adlı, Polonyalı bir misyoner tarafından Latince kaleme alınmış, İbrahim
Müteferrika tarafından tercüme edilmiştir.
4.
Hadis-i nev (Tarih-, Hind-i Garbî), Mesudî Emir Muhammed b.
Emir Hasan es-Suudî, 1142 (1730), Darü’t-Tıbaati’l-Mamure (İbrahim Müteferrika
Matbaası), 91 yaprak, resimler, 1 cedvel, 3 harita, 20,5x15,3 cm…
Osmanlılara Amerika'nın Keşfi ve Coğrafi Keşifler hakkında
ayrıntılı bilgi veren ilk eser… 500 adet basılan bu eser, aynı zamanda Türkçede
basılan ilk resimli kitaptır. Kitap içindeki gravürler elle renklendirilmiştir.
5.
Tarih-i Timur Gûrkân, Acaibü'l-makdur fi nevaibi’t-Timur, Şehâbeddin
İbn Arabşah, Mütercim: Nazmizâde Hüseyin Murtaza, 1142 (1730), Darü’t-Tıbaati’l-Mamure
(İbrahim Müteferrika Matbaası), 129 yaprak, 21,3x16,3 cm…
Daha çok “Tarih-i Timur” adıyla bilinen eser, İbrâhim
Müteferrika’nın bir önsözüyle ve 500 adet basılmıştır
Tarih-i
Mısri’l-kadim – Tarih-i Mısri’l-cedid (2 cilt) Süheylî Ahmed b. Hemdem, (harita)
İbrahim Müteferrika, 1142 (1730), Darü’t-Tıbaati’l-Mamure (İbrahim Müteferrika
Matbaası), 51 – 65 yaprak, 20,5x14,5 cm…
Tarih-i Mısri’l-kadim: Hz. Âdem’den Çerkez hükümetlerinin
sonuna kadar Mısır yöresinde meydana gelen olayların kısaca anlatıldığı bir
eser, 500 adet basılmıştır.
Tarih-i Mısri’l-cedid: 1621 yılına kadar Mısır’da geçen
olayları anlatan eser İbn Zünbül’ün Fetḥu Mıṣr adlı eserinin Türkçe tercümesidir.
500 adet basılmıştır. Kitabın orijinalindeki bakır kalıp Mısır haritası eksiktir.
7.
Gülşen-i hulefa, Nazmizâde Hüseyin Murteza b. Ali, 1143 (1730),
Darü’t-Tıbaati’l-Mamure (İbrahim Müteferrika Matbaası), 130 yaprak, 29,3x19,3
cm…
Bağdat Valisi Ömer Paşa’nın talebi üzerine kaleme alınan ve
500 adet basılan eserde, kuruluşundan itibaren 1130 (1718) yılına kadar Bağdat
tarihi anlatılır.
8.
Grammaire Turque ou methode courte & Facile pour
apprendre la Langue Turque: Avec un Recueil des noms, des verbes & des
manieres de parler les plus necessaires a scavoir avec plusieurs dialogues
familiers (Türkçe – Fransızca), Jean-Baptiste Daniel Holderman, 1730, Darü’t-Tıbaati’l-Âmire
(İbrahim Müteferrika Matbaası), 194 sayfa + 9 yaprak, 21,3x15,5 cm…
Önemli bir kısmı Avrupalılarca satın alınmış olan eser, 1000
adet basılmıştır.
9.
Usûlü'l-hikem fi nizami’l-ümem, İbrahim Müteferrika 1144 (1732)
Darü’t-Tıbaati’l-Âmire (İbrahim Müteferrika Matbaası), 48 yaprak, 21,3x14 cm…
Sultan I. Mahmud’a sunulan ve Müteferrika Matbaası’nın
dokuzuncu kitabı olarak yayımlanan eser siyasetnâme türünde bir çalışmadır ve
daha çok devlet düzeni ve askerlik sanatıyla ilgilidir. 500 adet basılmıştır.
10.
Füyuzat-ı mıknatısiye, İbrahim Müteferrika 1144 (1732), Darü’t-Tıbaati’l-Âmire
(İbrahim Müteferrika Matbaası), 23 yaprak + 1 levha, 20,5x13,5 cm…
Adı “Mıknatısın Yararları” anlamına gelen bu eserle İbrahim
Müteferrika, mıknatıs kullanılarak neler yapılabileceğini göstermek istemiştir.
Bu yapılabileceklerin başında kıble taşının bulunması ve gemicilikte rotanın
tayini ifade edilmiştir. 500 adet basılmıştır.
11.
Kitab-ı Cihannüma, Katib Çelebi, 1145 H (1732), Darü’t-Tıbaati’l-Âmire
(İbrahim Müteferrika Matbaası), 698 + 26 sayfa + 38 planş (şekil / harita), 32x19
cm…
Osmanlı ülkelerinin ilk sistematik coğrafya kitabı olma
özelliği taşıyan Cihannümâ, değişik ilim sahalarına ilgi duymuş olan Kâtib
Çelebi’nin en önemli eserleri arasında yer alır. İçinde 40 adet harita ve çizim
vardır. Bunların bir kısmını bizzat İbrahim Müteferrika tarafından çizilmiştir.
500 adet basılan kitabın fihrist kısmının ilk iki sayfası ile son iki sayfası ve
iki planşı eksiktir.
12.
Takvimü’t-tevarih, Katib Çelebi, 1146 (1733), Darü’t-Tıbaati’l-Âmire
(İbrahim Müteferrika Matbaası), 247 + 6 sayfa, 29x18 cm…
Hz. Âdem’den başlayıp 1648’e kadar gelen vakaların, bu arada
müellifin Arapça Feẕleke’sinin bir nevi kronoloji cetvelidir. 500 adet basılan
eser, yabancı dillere de çevrilmiştir. Kitabın Dibace kısmının 1. sayfası ile
fihrist kısmının son sayfası eksiktir.
13.
Tarih-i Naima (2 cilt), Mustafa Naima, 1147 (1734) Darü’t-Tıbaati’l-Âmire
(İbrahim Müteferrika Matbaası) 1. cilt: 701 +23 sayfa, 2. cilt: 711 + 35 sayfa,
33x19,5 cm…
Osmanlı tarihçiliğinde önemli bir yere sahip olan eser,
uzunca bir giriş ve kronolojik düzenlenmiş metinden oluşmakla birlikte, renkli
tasvirleri ve romanvari anlatımı, nükteli, imalı ifadeleri ve olayların iç
yüzünü anlatmada gösterdiği titizlikle büyük ilgi çekmiş, başka hiçbir tarihe
kısmet olmayan bir şöhret kazanmıştır. Her iki cilt de 500’er adet basılmıştır.
Kitabın sonundaki ilave sayfalarda yazarın, Hasan Paşa’nın
eşkıya tedibindeki başarısını övmek için, Edirne Vak‘ası’na dair kaleme aldığı
Vak’a-i Feyzullah Efendi vardır.
14.
Tarih-i Raşid (3 cilt), Raşid Efendi, 1153 (1741), Darü’t-Tıbaa-i
Âmire (İbrahim Müteferrika Matbaası), 1. cilt: 277 + 15 yaprak, 2. cilt: – 194 +
3 yaprak, 3. cilt: 114 yaprak, 30x19,5 cm…
Râşid Efendi’nin vak‘anüvisliği döneminde
(1126-1135/1714-1723) kaleme aldığı Vekāyi‘nâme’si Naîmâ tarihinin devamı
mahiyetinde olup 1071-1134 (1660-1722) yılları arasındaki olayları
kapsamaktadır. Üç cilt de 500’er adet basılmıştır.
15.
Tarih-i Çelebizâde, Âsım Efendi Küçükçelebizâde İsmail, 1153
(1741), Darü’t-Tıbaa-i Âmire (İbrahim Müteferrika
Matbaası), 158 yaprak, 31,8x21,5 cm…
Tarih-i Raşid’in zeyli olarak kaleme alınmıştır. Eserde
Raşid tarihinin devamı olarak 1722 – 1729 yılları arasındaki olaylar
anlatılmaktadır. 500 adet basılmıştır. Eserin orijinalindeki 5 yapraklık
fihrist kısmı eksiktir.
16.
Ahval-i gazevat der diyar-ı Bosna, Ömer Bosnevî, 1154
(1741), Darü’t-Tıbaa-i Âmire (İbrahim Müteferrika Matbaası), 62 yaprak,
20,5x14,5 cm…
Bosnalı âlim, müellif ve tarihçi Ömer Efendi’nin günümüze
ulaşan tek eseridir. Eserde Sultan I. Mahmud ile Avusturya İmparatoru VI. Karl
zamanında meydana gelen savaşlardan, Avusturya kuvvetlerine karşı Bosna Valisi
Hekimoğlu Ali Paşa’nın savunmasından bahsedilmektedir. İbrahim Müteferrika,
kitabın son kısmına eserin değerini belirten bazı düşünceler ve müellifin
hayatı hakkında kısa bilgiler eklemiştir. 500 adet basılmıştır.
17.
Nevalü'l-fudala ve lisanü'l-acem (2 cilt), Halepli Hasan
Şuurî, 1155 (1742), Darü’t-Tıbaati’l-Mamure (İbrahim Müteferrika Matbaası), 1. cilt:
454 yaprak, 2. cilt: 451 yaprak, 32,5x19,5 cm…
Hasan Şuuri’nin on iki yılda yazdığı, Ferheng-i Şuurî adıyla
meşhur olan bu değerli eser, Anadolu’da yazılmış sözlük geleneği içinde,
ihtisas sözlüğü olarak şiiri konu alması nedeniyle Osmanlı âlimlerinin ve
kendinden sonra gelen sözlükçülerin sıkça kullandığı bir başvuru kaynağıdır. 500
adet basılmıştır.
18.
Tercüme-i Sıhah-ı Cevherî (2. tab’ı), Ebu Nasr İsmail b.
Hammâd el-Cevherî; [mütercim] Mehmed b. Mustafa el-Vanî, 1169 (1756)
Darü’t-Tıbaati’l-Mamure (İbrahim Müteferrika Matbaası), 1. cilt: 372 + 3 yaprak,
2. cilt: 430 + 2 yaprak, 33x20 cm…
Vankulu Lugatı adıyla tanınan eserin Müteferrika Matbaası’ndaki
ikinci basımıdır.
19.
Tarih-i Samî ve Şakir ve Subhî, Mustafa Sami, Hüseyin Şakir,
Mehmed Subhî, 1198, (1784) Darü’t-Tıbaa (Mehmed Raşid ve Vasıf Efendiler
Matbaası), 238 + 8 yaprak, 33x21 cm…
Eser, 1148 (1732) – 1156 (1743) yılları arasındaki olayların
tarihini anlatır.
20.
Tarih-i İzzî, Süleyman İzzi,1199 (1785), Darü’t-Tıbaa (Raşid
ve Vasıf Efendiler Matbaası), 288 + 9 yaprak, 32x22 cm…
21.
el-Fevaidü'ş-şafiye ala irabi’l-kafiye (Arapça), Güzelhisarlı Zeynizâde Hüseyin b. Ahmed, Darü't-Tıbaa (Raşid ve Vasıf Efendiler Matbaası), 1200 (1786), 748 + 11 sayfa, 21,5x13 cm…
Osmanlı döneminde medreselerde Arap nahvi öğretiminde okutulan klasik eserlerden birisi olan İbnü’l-Hâcib’in (ö.1249) “el-Kafiye” adlı eserinin cümle tahliline dair bir eserdir.